Jabłoń jest kolejnym przedstawicielem rodziny różowatych, podobnie jak opisywana już przez nas grusza i czereśnia.
Rodzaj jabłoń obejmuje, w zależności od źródła, ok. 20-50 gatunków. Gatunkiem typowym jest jabłoń dzika (Malus sylvestris). W stanie naturalnym występuje już bardzo rzadko, przeważnie w lasach liściastych i na ich obrzeżach, w zaroślach, między polami. Nie do końca jest jednak jasne, czy pierwotna forma dzika jeszcze egzystuje. Badania wykazały także, że odmiany uprawne pochodzą raczej od dzikich gatunków azjatyckich. Niemal wszystkie znane i popularne odmiany uprawne, a jest ich nawet kilkanaście tysięcy, wchodzą natomiast w skład gatunku jabłoń domowa (Malus domestica).
Odmiana dzika osiąga ok. 10 m wysokości. Jabłoń domowa bywa wyższa, do 15 m, choć odmiany uprawne, ze względu na łatwość późniejszego zbioru owoców, rosną na 3-5 m. Możemy się spotkać także z gatunkami, które przybierają formę małych drzew i krzewów (j. rajska, j. purpurowa). Jabłonie występują w strefie umiarkowanej półkuli północnej: w Europie, Ameryce Płn, w Azji.
W pokroju jest drzewem o szerokiej koronie, krótkim, często pochylonym pniu. Kora szarobrunatna, łuskowata. Kwitnienie przypada na koniec kwietnia, maj, z kolei owoce dojrzewają od czerwca do października, w zależności od odmiany. Owoców jabłoni oczywiście przedstawiać nie trzeba. W Europie 70% zbioru wszystkich owoców przypada na jabłka. Znaczenie gospodarcze tego owocu jest więc ogromne. Zagłębiem produkcji jabłek w Polsce jest Mazowsze, na które przypada ok. 40% produkcji, a następnie Lubelszczyzna i Łódzkie.
Drewno jabłoni jest jednym z najbardziej dekoracyjnych rodzimych gatunków. Ma przyjemną, ciepłą aparycję. Twardziel jest czerwonobrązowy, biel jasnoczerwony lub jasnobrązowy. Właściwości fizyczne niemal predysponują je jako idealne do prac tokarskich. Jest twarde i ma wysoką gęstość. W stanie suchym, przy zmianie temperatur i wilgotności pracuje w niewielkim stopniu. Dobrze się poleruje i wykańcza olejami i bejcami, a potraktowana w ten sposób powierzchnia jest matowa. W trakcie obróbki wydziela słodkawy zapach. Oprócz tokarstwa wykorzystywane jest w meblarstwie, rzeźbiarstwie i produkcji rękojeści do narzędzi. Ze względu na niską świadomość właściwości drewna jabłoni, często trafia niestety na opał.
Na tokarce
- Biel - jasnobrązowy.
- Twardziel - czerwonawy do czerwonobrązowego.
- Przygotowanie do obróbki - pień koniecznie przepołowić, pociąć na pożądane długości a końce zawoskować lub pokryć białym klejem w celu spowolnienia schnięcia. Inaczej rwie i pęka. Wskazane usunięcie kory gdyż rozwijają się larwy. Można poddać parowaniu w celu usunięcia naprężeń, przy okazji drewno otrzymuje jednorodny jasnobrązowo-czerwony kolor.
- W trakcie obróbki - daje się bardzo dobrze toczyć zarówno jako suche, ale też na mokro. Jest co prawda drewnem twardym, trudno łupliwym i mało elastycznym, ale też jest mało porowate, o delikatnych włóknach, mocno się paczy. Świetny materiał dla tokarza.
- Zastosowanie - praktycznie na wszelkie wyroby tokarskie jak misy, misy z korą, która dobrze trzyma się podłoża, wazony itp.
Właściwości fizyczne
Źródło: opracowanie własne na podstawie The Wood Database
Źródło: opracowanie własne na podstawie The Wood Database
Nasza ocena
|
Trudność obróbki (4/10)
|
| dla początkujących | dla eksperta |
|
Walory estetyczne drewna (10/10)
|
| niskie | wysokie |
|
Łatwość pozyskania (7/10)
|
| powszechnie dostępne | trudno dostępne |
Ciekawostki
- Ze względu na swe właściwości fizyczne, w szczególności twardość i gęstość, z drewna jabłoni wytwarzano w erze przedindustrialnej koła zębate.
- Najstarsza jabłonka w Polsce rośnie ma ok. 150 lat, rośnie w miejscowości Bytyń w woj. wielkopolskim.
- Regularne spożywanie jabłek zmniejsza ryzyko zachorowań na serce a nawet raka.
Efekt końcowy
